Trong hai năm trở lại đây, chúng ta đã chứng kiến rất nhiều thương vụ M&A đình đám. Chẳng hạn như VinMart sáp nhập vào Masan, Saigon Co.op mua lại Auchan Việt Nam. Đặc biệt có thể kể đến thương vụ điển hình nhất đó là Grab đã thâu tóm Uber tại thị trường Đông Nam Á.
Chắc hẳn bạn đã gặp thuật ngữ M&A ở đâu đó trong cuộc sống như những ví dụ kể trên. Vậy đã bao giờ bạn tìm hiểu về nó chưa? M&A là gì? Nhắc đến M&A thì phải quan tâm đến những vấn đề nào? Bài viết này sẽ thỏa mãn mọi thắc mắc của bạn về chủ đề này nhá!
M&A là gì? Tìm hiểu về M&A và các thương vụ M&A nổi tiếng
M&A là gì?
M&A là cụm từ viết tắt bởi hai từ trong tiếng Anh đó là Mergers ( sát nhập ) và Acquisitions ( mua lại ). M&A là hoạt động mà một doanh nghiệp này dành quyền kiểm soát doanh nghiệp kia thông qua hình thức sát nhập hoặc có thể mua lại một phần số cổ phần hay toàn bộ doanh nghiệp kia.
Đây là hai khái niệm có nghiệp vụ tương đối giống nhau mà lại thường hay đi cạnh nhau. Chính vì thế rất nhiều người nhầm lẫn và không thể phân biệt được. Vậy Merger and Acquisition là gì?
M&A là gì?
Mergers là sự liên kết sát nhập giữa hai doanh nghiệp có cùng quy mô. Từ đó cho ra đời một doanh nghiệp có tư cách pháp nhân mới. Sau khi sát nhập thì toàn bộ tài sản, quyền và nghĩa vụ, lợi ích chung của doanh nghiệp “bị sát nhập” sẽ về tay doanh nghiệp sát nhập.
Acquisitions là hình thức mà một doanh nghiệp lớn sẽ mua lại doanh nghiệp nhỏ yếu hơn. Tuy nhiên khác với hình thức sát nhập thì doanh nghiệp ” bị mua lại” vẫn giữ nguyên tư cách pháp nhân như cũ. Doanh nghiệp mua lại sẽ có toàn quyền sở hữu hợp pháp doanh nghiệp được mua.
Mục đích của thương vụ M&A
Mục đích của thương vụ M&A
Các thương vụ M&A xảy ra đều có mục đích. Nó không chỉ đơn thuần là sở hữu một phần vốn góp hay cổ phần của doanh nghiệp như các nhà đầu tư nhỏ, lẻ.
Mà hoạt động M&A nhằm mục đích giành quyền kiểm soát, tham gia các quyết định quan trọng, các vấn đề trong hoạt động kinh doanh cũng như quan trị có tác động lớn đến những hoạt động kinh doanh cũng như quản trị doanh nghiệp của doanh nghiệp bị sát nhập/mua lại.
Xem thêm: Execution là gì?
Hoạt động này thường được hiểu nhầm sang hình thức đầu tư thông thường. Chúng ta có thể phân biệt dễ dàng việc này thông qua việc doanh nghiệp đầu tư sở hữu số cổ phần đủ để tham gia quyết định các vấn đề quan trọng của doanh nghiệp kia. Đây chính là một thương vụ M&A.
Ngược lại, nếu doanh nghiệp tham gia góp vốn không sở hữu đủ số cổ phần đề có thể tham gia quyết định các vấn đề quan trong của doanh nghiệp kia thì nghĩa là đây chỉ là một hoạt động đầu tư bình thường mà thôi.
Các hình thức M&A
M&A chiều dọc (m&a Vertical)
M&A chiều dọc (m&a Vertical)
Hình thức này thường được thực hiện giữa hai doanh nghiệp có cùng một dịch vụ, có cùng chuỗi giá trị sản xuất.
Điểm khác biệt duy nhất giữa hai doanh nghiệp là giai đoạn hoạt động sản xuất mà hai công ty này đang thực hiện.
Hình thức này thường đem lại cho doanh nghiệp tiến hành sáp nhập nhiều lợi thế.
Ví dụ về đảm bảo và kiểm soát chất lượng nguồn hàng hoặc đầu ra của sản phẩm, giảm chi phí trung gian, không chế nguồn hàng hoặc đầu ra của đối thủ cạnh tranh.
M&A chiều ngang (m&a Horizontal)
M&A chiều ngang (m&a Horizontal)
Hình thức này được thực hiện giữa doanh nghiệp có cùng dòng sản phẩm với nhau, có cùng dịch vụ với nhau. Nói cách khác đây là những công ty cùng ngành, có cùng giai đoạn sản xuất. Các doanh nghiệp này thường là đối thủ trực tiếp của nhau trên thị trường.
Ví dụ dễ hình dung nhất là thương vụ Grab mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á. Trước khi mua lại thì hai công ty này là đối thủ kinh doanh trực tiếp của nhau. Lợi ích rõ ràng của thương vụ sát nhập này là giúp Grab tăng thị phần rõ rệt, gia tăng lợi lợi nhuận, trực tiếp loại bỏ đối thủ cạnh tranh.
M&A kết hợp (m&a Conglomerate)
Các hình thức M&A
Đây là hình thức mua bán và sáp nhập để hình thành nên các tập đoàn. Hình thức này diễn ra giữa các công ty phục vụ cùng một nhóm khách hàng trong một ngành cụ thể.
Nhưng họ không cung cấp các sản phẩm và dịch vụ giống nhau. Sản phẩm của họ có thể được bổ sung, sản phẩm đi cùng nhau. Tuy nhiên, về mặt kỹ thuật không phải là sản phẩm giống nhau.
Sát nhập thành công sẽ giúp các công ty đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ. Cùng với đó giúp gia tăng thị phần và lợi nhuận bởi vì khi bán một dịch vụ hay sản phẩm này sẽ dễ dàng bán thêm các sản phẩm khác.
Những công ty sát nhập theo dạng này sẽ giảm thiểu được rủi ro trong kinh doanh, được tiếp cận ngay với tài nguyên, tệp khách hàng sẵn có, được tiếp cận với những lĩnh vực kinh doanh khác của ngành.
Từ đó giảm thiểu rủi ro và tiết kiệm thời gian cũng như chi phí để tiếp cận thị trường.
Lợi ích khi thực hiện M&A
Lợi ích khi thực hiện M&A
Nâng cao quy mô doanh nghiệp và nâng cao thị phần.
Có thể tận dùng công nghệ hoặc kỹ thuật mới.
Đẩy mạnh phân phối hàng hóa.
Giảm chi phí nhân lực. Có thể tiếp nhận nguồn lao động có kỹ năng tốt và nhiều kinh nghiệm. Giúp giảm nhân viên thừa hay các nhân viên làm việc không hiệu quả.
Cải thiện nguồn lực tài chính, tiết kiệm nhiều chi phí.
Tiến trình thực hiện M&A
Tiến trình thực hiện M&A
Bước 1: Xây dựng chiến lược M&A
Đầu tiên người quản lý là Giám đốc điều hành hay lãnh đạo cấp cao cần xây dựng, phát triển chiến lược M&A rõ ràng về những gì họ mong muốn đạt được từ việc mua lại và kế hoạch, phương thức để đạt được mục tiêu đó.
Bước 2: Đánh giá các mục tiêu tiềm năng
Người quán lý sẽ xác định các tiêu chí chính để xác định các công ty mục tiêu tiềm năng. Ví dụ như lợi nhuận, vị trí địa lý hoặc cơ sở khách hàng,…
Bước 3: Đánh giá các mục tiêu tiềm năng
Dựa trên các mục tiêu tiềm năng từ bước xây dựng chiến lược đánh giá từng tiêu chí được đưa ra từ đó chọn ra các mục tiêu tiềm năng từ danh sách đã lập.
Bước này khá quan trọng bởi nó quyết định lớn đến sự thành công của thương vụ M&A sau khi sát nhập.
Xem thêm: Domain là gì?
Bước 4: Lập kế hoạt sát nhập, mua lại
Bộ phận liên quan sẽ liên hệ với các công ty đáp ứng đầy đủ các tiêu chí tiềm năng có trong danh sách cần sát nhập, mua lại.
Sẽ có thể cần đối thoại nhiều lần nhằm đưa ra các tiêu chí tốt cũng như là có thêm thông tin giúp tìm ra mục tiêu tiềm năng nhất, phù hợp nhất với thương vụ M&A.
Bước 5: Thực hiện phân tích định giá
Nếu mọi chuyện đều tốt đẹp thì bước tiếp theo cần yêu cầu công ty bị thâu tóm, sát nhập sẽ đưa thông tin tình hình tài chính hiện tại để có thể phân tinh thêm từ đó giúp đánh giá đúng tình hình để đưa ra quyết định lựa chọn phù hợp cho thương vụ.
Bước 6: Đàm phán
Đưa ra một số mô hình định giá của công ty là mục tiêu sát nhập, mua lại. Đàm phán ban đầu đưa ra một đề nghị hợp lý, sau khi đã được trình bày thì hai công ty có thể tiến tới thương lượng những điều khoản chi tiết hơn.
Bước 7: Thẩm định
Sự thẩm định nhằm mục đích xác nhận hoặc điều chỉnh giá trị của công ty mục tiêu.
Bằng cách tiến hành kiểm tra và phân tích chi tiết mọi khía cạnh của hoạt động của công ty mục tiêu – các chỉ số tài chính, tài sản và nợ, khách hàng, nguồn nhân lực,…
Bước 8: Hợp đồng mua bán
Khi không có vấn đề lớn phát sinh, bước tiếp theo là thực hiện hợp đồng mua bán cuối cùng. Các bên sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về loại thỏa thuận mua hàng. Cho dù đó là mua tài sản hay mua cổ phần.
Bước 9: Thực hiện nghĩa vụ tài chính
Khi thỏa thuận ký kết, các nhà đầu tư thường nhận được một cổ phiếu mới trong danh mục đầu tư của họ – cổ phiếu mở rộng của công ty mua lại.
Đôi khi các nhà đầu tư sẽ nhận được cổ phiếu mới xác định một thực thể doanh nghiệp mới được tạo ra bởi thỏa thuận M&A.
Trong một vụ sáp nhập mà một công ty mua một công ty khác, công ty mua lại sẽ thanh toán cho cổ phiếu của công ty mục tiêu bằng tiền mặt, cổ phiếu hoặc cả hai.
Bước 10: Kết thúc giao dịch
Kết thúc giao dịch, các nhóm quản lý của mục tiêu và người thâu tóm làm việc cùng nhau trong quá trình sáp nhập hai công ty.
Người mua và người bán thường có một số điều chỉnh tài chính sau khi kết thúc. Người mua phải tích hợp công ty được mua lại vào công ty mẹ hoặc đảm bảo rằng họ có thể tiếp tục hoạt động như một doanh nghiệp độc lập.
Các thương vụ M&A đình đám tại Việt Nam
VinMart sáp nhập vào Masan
VinMart sáp nhập vào Masan
Ngày 31/12/2019, Tập đoàn VinGroup và Tập đoàn Masan đã đạt thoả thuận nguyên tắc về việc hoán đổi cổ phần Công ty VinCommerce và Công ty VinEco.
Theo nội dung thỏa thuận, CTCP Dịch vụ Thương mại Tổng hợp VinCommerce của VinGroup, Công ty VinEco, CTCP Hàng tiêu dùng Masan – Masan Consumer Holding sẽ sáp nhập để thành lập tập đoàn hàng tiêu dùng – bán lẻ hàng đầu Việt Nam.
Theo đó VinGroup sẽ hoán đổi toàn bộ cổ phần trong VinCommerce thành cổ phần của công ty mới sau sáp nhập. Masan Group sẽ nắm quyền kiểm soát hoạt động, Vingroup là cổ đông.
Công ty mới sẽ sở hữu mạng lưới hơn 2.600 siêu thị và cửa hàng VinMart & VinMart + tại 50 tỉnh thành với hàng triệu khách hàng. Hệ thống 14 nông trường công nghệ cao VinEco cùng nguồn lực và 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất hàng tiêu dùng của Masan.
ThaiBev mua lại 53,59% Sabeco
ThaiBev mua lại 53,59% Sabeco
ThaiBev là một trong những công ty nước giải khát lớn của Đông Nam Á. Đồng thời là công ty giải khát lớn nhất Thái Lan.
ThaiBev mua lại 53,59% cổ phần của Sabeco – Tổng công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn .Đây là thương vụ M&A lớn nhất từ trước đến nay của ngành bia Châu Á với giá trị 4,8 tỷ USD.
Central Group thâu tóm Big C
Central Group thâu tóm Big C
Central Group – Tập đoàn đến từ Thái Lan đã đầu tư 1,14 tỷ USD để sở hữu Big C Việt Nam để thâu tóm thị phần mảng bán lẻ tại Việt Nam.
Trước đó, Central Group đã mua lại tỷ lệ cổ phần chi phối với Nguyễn Kim – Hệ thống phân phối hàng điện tử hàng đầu. Sau đó, Nguyễn Kim là đơn vị mua lại Zalora Việt Nam.
Saigon Co.op mua lại Auchan Việt Nam
Saigon Co.op mua lại Auchan Việt Nam
Ngày 28/6/2019, Saigon Co.op đã tiếp quản toàn bộ hoạt động kinh doanh và nhân sự của 18 siêu thị Auchan Việt Nam.
Đây là một trong các thương vụ M&A ấn tượng trong năm 2019 khi một doanh nghiệp nội thâu tóm doanh nghiệp ngoại.
VNM mua 75% vốn GTNFoods
Cuối năm 2019, Vinamilk đã nâng tỷ lệ sở hữu tại GTNFoods từ 43,17% lên 75% sau khi mua thêm gần 79,6 triệu cổ phiếu GTN. GTNFoods đã trở thành công ty con của Vinamilk xét theo tỷ lệ sở hữu.
GTNFoods đang sở hữu CTCP Giống bò sữa Mộc Châu – đơn vị sản xuất các sản phẩm sữa mang thương hiệu Sữa Mộc Châu.
Do đó, việc nâng tỷ lệ sở hữu lên 75% đồng nghĩa với việc Vinamilk đã thâu tóm thành công Sữa Mộc Châu.
VNM mua 75% vốn GTNFoods
Hoạt động M&A có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển kinh tế thị trường. Hy vọng bài viết này sẽ mang lại nhiều kiến thức bổ ích nhất cho bạn.
Đừng quên ghé thăm https://kdigimind.com/ để tìm kiếm thêm nhiều thuật ngữ có thể bạn cần biết nữa nhé!
